BÀI THƠ: TỨ MẠT CA.

Một áng thơ Công Giáo đặc sắc

PHẦN I

TỨ MẠT CA

01- Thong dong ngẫm nghị sự đời

Lấy trong kinh huấn mấy lời mà suy:

Chữ rằng: Sinh kỷ tử quy.

Ở đời là chốn tạm thì mà thôi

Xưa nay danh lợi mấy người,

Nào ai đã sống ở đời mãi đâu!,?

Biển đời bãi cát ngàn dâu

Khác nào như bóng bạch câu qua mành

Thấy rồi tưởng lại tủi mình

10-  Lấy câu Tứ Mạt hết tình thở than !

11 – Lời trong Kinh Thánh dạy rằng

Một là sự chết hiển nhiên rõ ràng;

Dầu mà những bậc đế vương,

Những người hèn, dại, những phường khôn ngoan,

Đám mây ngọn khói tiếng đàn,

Sương sa bãi cát hoa tàn cội cây:

Trường giang nước những chảy hoài,

Sớm qua tối lại, đưa người cổ kim,

Bóng đưa thấp thoảng quang âm,

20 – Người đã qua trước, ta lần theo sau,

Vốn xưa Tạo Hóa nhiệm mầu,

Nào ai đã trốn khỏi cầu tử sinh.

Phải suy sự chết cho rành,

Kìa ngày sau hết, run minh sợ thay!

Thương ôi ! nhiều nỗi đắng cay !

Xem trong thân thể khác ngày bình sinh,

Chân tay xem đã khác hình,

Khi ăn khi ngủ khôn tình được yên,

Con mắt thấy đã sưng lên

30 – Tứ chi quyết lạnh, sắc nhìn xanh xao,

Thầy hay thuốc đã biết bao,

Kìa phương lục vị, nọ cao thập toàn,

Bệnh cơ đến lúc gian nan,

Tâm thần bất tỉnh, bàng hoàng như say,

Hoặc là những kẻ thơ gây,

Còn trông lâu tháng dài ngày nhởi chơi;

Hoặc là kẻ mới đôi mươi,

Còn đang chuộng sắc tham tài chưa thôi,

Hoặc là những kẻ ăn chơi,

40 – Bài tôm, cờ tướng vẽ vời được thua;

Hoặc là những kẻ nông phu,

Cày mây cuốc gió sớm trưa giãi dầu,

Những mong tạu ruộng mua trâu,

Mở vườn lập tước làm giàu làm sang.

Hoặc là những kẻ văn chương,

Sách đèn giong giả khoa trường chăm lênh,

Những mong chiết quế vương đình,

Thám hoa đế diện hiển vinh trong đời.

Hoặc là những kẻ lưới chài,

50 – Kinh nghề sú vược liệu bài đón ve.

Hoặc là buôn bán trăm nghề,

Lời mười một vốn tàu bè trẩy trương.

Hoặc người làm thợ làm thùng,

Những mong tạc phượng thêu rồng vẽ lân.

Đều còn tính việc làm ăn,

Ai ngờ sự chết lần lần theo sau,

Kẻ khinh người trọng như nhau,

Trên rừng dưới biển trước sau một đàng,

Mai mê tước lộc vinh quang,

60 – Chẳng hay một giấc mơ màng mộng xuân.

Của trần để lại cho trần,

Dầu ai tạc phượng thêu rồng mặc ai,

Đời người đến thế thì thôi,

Đã hết sự đời các việc sạch không.

Hoặc là vợ thác trước chồng,

Than rằng! em hởi, cực lòng anh thay!

Vợ chồng kết tóc giao tay,

Những mong phận đẹp duyên hài bách niên,

Ai ngờ bến lại xa thuyền,

70 – Âm dương cách biệt cho nên nỗi này!

Buồng hương lạnh ngắt đông tây,

Lấy ai niu nứng một bầy con thơ!

Tiếc thay tài sắc khôn vừa,

Cười hay mới biết đã vừa khôn ngoan!

Nữa chừng trâm gãy gương tan,

Cũng mang lấy kiếp hồng nhan làm gì?”

Hoặc là chồng thác bây giờ,

Vợ than: “Anh hởi, sao mà bỏ tôi?

Đoạn trường đáo để khúc nôi,

80 – Lấy ai lo lắng trong ngoài cho xong?

Ngờ nào được vẹn chữ đồng!

Có sao lại để lạnh lùng phòng loan?

Làm chi khói tắt hương tàn,

Bâng khuâng lá bạc qua ngàn rừng xanh!

Tiếc thay một đấng tài tình,

Văn hay võ giỏi thông minh trong đời,

Nữa chừng lá rụng hệu rơi,

Tiếc công khó nhọc tiếc người tài hoa!”

Hoặc là con khóc mẹ cha,

90 – “Cha ôi mẹ hỡi sao mà bỏ con?

Có cha gót đỏ như son,

Bấy giờ cha thác gót con đen sì!

Có mẹ thì mẹ bù chì,

Bây giờ mẹ thác con thì cậy ai?

Từ nay vắng vẻ trong ngoài,

Chẳng ăn, chẳng nói, chẳng cười, chẳng đi,

Chẳng còn dạy nhủ điều chi,

Chẳng còn kẻ nể người vì nữa đâu.

Chẳng còn nếm sự ngót ngào.

100 – Chẳng còn thăm viếng đến nhau nữa rồi.

Làm chi vật đổi sao dời?

Long đong nghĩa trước ngẫm ngùi duyên sau,

Nỗi niềm tưởng đến mà đau.

Thấm trong ngan phổi, sương dầu cỏ non,

Thôi đành sinh tử lẽ thường.

Sống đời ví cũng như dường chiêm bao!

Ai ôi! Phải liệu làm sao?

Khách đày quán tạm người nào được lâu?

Vậy nên ta phải lo âu,

110 – Chớ còn chuộng quý tham giàu làm chi,

Ở thời thì phải theo thời

Hàng ngày dùng đủ với đời thì thôi.

Nhớ trong Tin kính mấy lời,

Tin có sự sống đời đời chẳng sai.

Bây giờ suy lẽ thứ hai

Người đã chết rồi, hồn phải đi đâu?

Suy lường ý Chúa nhiệm mầu

Dựng nên trời đất mới âu sinh người

Dựng nên muôn vật muôn loài,

120 – Để cho người thế hôm mai được dùng;

Dựng nên xuân hạ thu đông,

Tinh thần nhật nguyệt xoay vần sáng soi.

Ban cho trí tuệ hơn loài,

Biết suy sự phải, biết bày sự nên;

Soi cho biết Chúa thượng thiên,

Phượng thờ chân hiếu một niềm chí tôn,

Đời này dự vẹn răn truyền,

Ngày sau hưởng phúc thiên niên đời đời,

Ví không dự được như lời,

130 – Sau này phải phạt trong nơi ngục hình,

Nhớ lời thường đọc trong kinh;

Ngày sau phán xét chí bình chí công,

Vậy khi ta đã mệnh chung,

Linh hồn phải đến khiêm cung trình bày,

Than rằng run sợ lắm thay!

Suy đến sự này đáo để lòng tôi,

Vì khi còn sống ở đời,

Những bưng con mắt như ngồi trong hang,

Những mê giấc mộng đêm tràng,

140 – Biết đâu địa ngục thiên đàng là đâu;

Bây giờ mới tỏ âm hao.

Quang mây mới rõ ngôi sao trên trời,

Giấc mê rày đã tỉnh rồi,

Quả nhiên thật có như lời truyền xưa,

Uy nghi phảng phất gần xa,

Nhãn tiền ngự đó thật là Ngôi Hai,

Chung quanh các thánh dẫy đầy,

Có thánh quan thầy có thánh Angiô,

Có cờ Câu Rút sáng lòa,

150 – Nghiêm trang chói lói một tòa hiển nhiên,

Linh hồn đến trước điện tiền,

Sách biên tội phúc Chúa liền mở ra

Bây giờ Chúa mới xét tra,

Rằng: khi ở thế đã là làm sao?

Phúc thật tám mối thế nào,

Chừa tội bảy mối, làm sao trình bày:

Mười răn giữ vẹn hay sai,

Sáu điều Hội Thánh một bài xét tra,

Dầu mà bát nước ban ra,

160 – Hư từ một tiếng, đều là phải thưa,

Phải là ở thế ngày xưa,

Sớm trưa cần mận phượng thờ Chúa trên.

Bụt thần ma quỉ chẳng tin,

Mười răn vẹn giữ lời truyền Chúa xưa,

Thì Người phán dạy bây giờ,

Rằng: “Con ăn ở đã vừa lòng Cha:

Lỡ thì cho khách đậu nhà,

Khát thì cho uống đói đà cho ăn,

Rày Cha thưởng phúc cho con,

170 – Thiên đàng chốn ấy, thanh nhàn thiên niên”,

Hoặc là khi ở thế gian,

Những theo xác thịt việc hồn thì không,

Tiếng rằng giữ đạo cha ông,

Cũng có tên thánh, song lòng chẳng tin.

Ngày kiêng thịt đánh kìn kìn,

Luật trong Hội Thánh, chẳng nhìn tới nơi.

Thầy khoa bà bói thì hay,

Lòng tin mến cậy Chúa rày thì không.

Ở ăn cậy thế cậy hùng,

180 – Đạo quân sư phụ, sạch không làu làu,

Lòng đầy tích những gươm đao,

Lo tìm chước độc mưu cao hại người.

Điều lành gác để ngoài tai,

Hoa tình tục tĩu là bài học ôn,

Việc người bắt méo bắt tròn,

Bao giờ mình được bạc vàng mới tha,

Lại thêm đốt cửa hại nhà,

Xoi tường khoét vách ghê đà quá thôi,

Chuyện mình giấu giếm đầu đuôi,

190 – Chuyện xấu gì người vạch lá tìm sâu,

Kiếm đàng dối trá hại nhau,

Nói hành bỏ vạ làm cao làm càn,

Tóc tai ve vuốt chững chàng,

Trong lòng vốn những mơ màng nguyệt hoa,

Lại thêm cờ bạc rượu trà,

Tham lam của cải người ta quá chừng,

Lâu năm bỏ tội không xưng,

Ai bảo thì rằng: Tôi có tội chi,

Nhà thờ lễ lạy không đi,

200 – Nghe có việc gì xôi thịt thì mau,

Bao nhiêu tội ác trước sau,

Bày ra xát xát từ đầu chí đuôi,

Ăn năn thì đã muộn rồi,

Mình làm mình chịu hởi ôi! lẽ gì!

Mùa thương thì đã hết kỳ,

Đến giờ oán phạt còn gì nữa đâu!

Ai ôi! Suy nghĩ làm sao?

Dối trá thế nào, chạy chữa cùng ai?

Sau lưng có quỉ cáo nài,

210 – Dầu thánh quan thầy chẳng lẽ chữa bênh,

Bồi hồi bứt rứt trong mình,

Thấy tỏ ngục hình, thảm thiết đắng cay!

Lời nghiêm Chúa mới phán rày:

Ơ loài vô phúc, ơ loài bất nhân!

Mày đã phản Chúa, phụ quân,

Thì giao quỉ dự bắc cân lý hình”

Ai ôi! Thật sợ thật kinh!

Xét lại trong mình tội lỗi lắm thay!

Trần gian là chốn khách đày,

220 –  Ba thù cám dỗ khi nay thì nhiều,

Mùi ngon, sắc đẹp lòng yêu.

Hãm mình chịu khó phần nhiều chẳng ưa,

Vui chơi dầu mấy cũng vừa,

Hôm mai kinh hạt nữa giờ đã lâu,

Chấp tay quỳ gối nguyện cầu,

Trông ơn Chúa Cả trên đầu đoái thương,

Ban ơn biết cách đo lường,

 Ăn năn đời tạm tìm phương hãm mình.

Ghi lòng phán xét công bình,

230 – Kẻo trong ngày ấy trách mình, mất công.

Phán xét các việc vừa xong,

Thiên đàng mở cửa trông mong người lành,

Ngục hình rẽ đất mở phành,

 Muôn vàn quỉ dự đứng rình tội nhân.

Vậy ta suy chốn ngục hình,

Là nơi những lửa diêm sinh dẫy đầy,

Chúa xưa đã dựng ngục này.

Nghiêm trừng thần dự là loài quỉ ma,

Nó hằng cám dỗ người ta,

240 – Ai mà theo nó phải sa ngục này,

Ngục này là ngục đắng cay,

Là chốn dẫy đầy những lửa sinh diêm.

Tội nhiều thì lửa càng thêm,

Trăm năm như mới chẳng êm chút nào.

Mấy người sa xuống vực sâu,

Dễ ai lấp thảm, bớt sầu cho ai,

 Máu tuôn nước mắt đượm dài,

Than thôi lại khóc khóc rồi lại than.

Than rằng: Biển lửa mêng mang,

250 – Bao giờ cho tắt cho tàn lửa ôi!

Lửa này biết lúc nào thôi,

 Lửa này biết lúc nào rồi mà trông !

Lòng ôi ! Đáo để chưa lòng,

Lòng mê sắc dục lòng mong rượu trà,

Lòng lo hà hiếp người ta.

Lòng lo cao cửa rộng nhà cho sang.

Lòng lo tích trử bạc vàng,

Lòng lo hút sách hoang đàng say sưa.

Lòng lo phận đẹp duyên ưu,

260 – Lòng lo dối trá phỉnh phờ người ta,

Lòng lo trang điểm lụa là,

Trau ăn trau mặc sa đà nhởi chơi,

Rày lòng muốn nữa hay thôi?

Làm chi cho cực thân tôi hởi lòng !

Mấy người trước có lòng chung,

Đêm ngày giảng dạy cho lòng được hay,

Mà lòng chẳng để vào tai,

Thì lòng có được trách ai bây giờ ?

Lòng sao mê muội ngẩn ngơ,

270 – Tham vui một chút chóng qua làm vầy ?

Trách ai thổi gió đưa mây,

Đem đàng mở lối cho mày được theo.

Biết thân vui ít khổ nhiều,

Đã đem tiền bạc mà liều cho thân?

Của ôi ! Của để cho con,

Nào con có biết nước non nôi này ?

Nghĩ càng thêm nôi đắng cay,

Rưới tuôn biển bạc, lấp dày non cao.

Đêm ngày nóng nảy khát khao.

280 – Nhờ ai hạt nước giọt vào đây cho !

Trách mình sao chẳng biết lo.

Xưa rày ơn Chúa ban cho đã nhiều !

Mình ăn mình chẳng kính yêu,

Mình mê xác thịt mình theo sự đời.

Mình không biết Chúa là ai,

Nên mình phải phạt đời đời khốn thân,

Xưa nay tốt áo dài quần,

Trâm gài phấn xức bao chân dép giày,

Rày nên phách lạc hồn bay,

290 – Cổ mang hoạn lửa, chân dày bàn chông,

Trăm nghìn rắn độc vào lòng,

Thần kinh quỉ khốc ầm ầm như lôi,

Khổ xưa đến chết thế thôi,

,Khổ này quá khổ muôn đời còn trơ.

Mẹ cha thà chớ sinh ra,

Làm chi mà để xót xa đời đời ?

Bao giờ cho thấy Chúa tôi.

Cho phai ngọn lửa cho nguôi lòng phiền,

Ấy là đầy phúc cửu truyền,

300 – Vốn trong Kinh Thánh đã truyền khôn sai.

Phúc cho kẻ Chúa sáng soi:

Soi lòng mở trí biết lời Thánh Kinh,

Biết đàng đền tội sửa mình,

Thưởng công ắt đã để dành có nơi.

Kẻ sa hỏa ngục đã rồi,

Người thăng thiên quốc là người vinh quang,

Vậy ta suy sự thiên đàng,

Thánh Kinh truyền để rõ ràng khôn sai.

Thiên đàng là chốn no đầy,

310 – Là nơi vinh phúc khôn tày khôn so;

Là nơi Thượng đế ngự tòa,

Cực sang, cực trọng, gồm no mọi đàng,

Miệng nào kể xiết giàu sang,

Trí nào suy thấu mọi đàng hiển vinh !

Hảy xem trong chốn triều đình,

Đền đài lầu các hữu tình minh quang,

Ấy là việc giả thế gian,

Tài hèn trí mọn còn toan thế này,

Phương chi Vua cả trên trời,

320 – Là Vua trên hết các loài làm vua,

Tốt lành phúc đức gồm no,

Thì tòa trọng ấy ai so cho bằng?

Tóm tắt chỉ nói được rằng:

Là nơi vinh phúc muôn phần vẻ vui,

Dầu mà đã hưởng muôn đời,

Khác nào một lát một hồi chán đâu,

Muôn vàn thần thánh quỳ chầu,

Đai vàng áo tía trước sau rõ ràng,

Tháp ngà sân ngọc thành vàng,

330 – Dưới trên đàn dạo nhịp nhàng âu ca.

Dầu mà nói mấy cũng là,

Như không như bóng sáng đà vào đâu,

Thánh xưa chỉ chép một câu:

“Mắt chưa hề thấy tai hầu chưa nghe,

Trí khôn bày vẽ chưa hề”.

Ấy là Thánh đã xem nghe chép truyền.

 

Chớ gì ta nhớ liên liên,

Ắt là giữ đạo vững bền chẳng sai,

Nhớ rằng sống ở trần ai,

340 – Như hoa sớm nở chiều hoai ra gì,

Nhớ rằng phán xét uy nghi,

Công bình nhiệm nhặt chẳng vì ai đâu.

Nhớ rằng địa ngục thẳm sâu,

Muôn nghìn điều khổ điều sầu điều cay.

Sinh diêm biển lửa dẫy đầy,

Nướng nung kẻ dự đêm ngày chẳng nguôi,

Nhớ rằng có chốn trên trời,

Thanh nhàn vui vẻ đời đời vô chung.

Muôn nghìn phúc trọng lạ lùng,

350 – Thưởng người chịu khó lập công ở đời.

Thỉ chung tứ mạt mấy lời,

Ghi lòng tạc dạ muôn đời đừng quên,

Ấy là giữ vẹn răn truyền,

Lập công chịu khó ở miền trần gian.

Mai sau tới nước Thiên Đàng,

356 – Lãnh phần phúc lộc thanh nhàn. Amen.

 

Sưu tầm và biên tập

Ban truyền thông giáo xứ Tân Lộc, hạt Cửa Lò. Gp Vinh.

 

Phần II. Sắp tới chúng tôi sẻ  gửi đến quý độc giả bài:

ĐI TÌM LAI LỊCH BÀI CA TỨ MẠT

MỘT ÁNG THƠ CÔNG GIÁO ĐẶC SẮC.